Sommige maatregelen om je huis duurzamer te maken, kunnen effect hebben op kwetsbare en beschermde diersoorten. Denk bijvoorbeeld aan vleermuizen die in de spouwmuur leven of vogels die een nestje onder de dakpannen gemaakt hebben. Door de spouwmuur of het dak te isoleren kunnen deze dieren worden verstoord of zelfs gedood. Dit is niet goed voor de natuur en de biodiversiteit, en dit is volgens de Wet Natuurbescherming verboden. Op deze pagina zullen wij je meer informatie geven over de maatregelen waarbij je rekening moet houden met deze wet en wat je moet doen om je woning toch te kunnen verduurzamen.

De Wet Natuurbescherming
De natuur in Nederland staat onder druk en sommige diersoorten zoals vleermuizen en gierzwaluwen zijn zo kwetsbaar dat ze extra bescherming nodig hebben. De Wet Natuurbescherming beschermt honderden planten en dieren die van nature in Nederland voorkomen zodat de biodiversiteit in stand blijft en kwetsbare soorten niet verdwijnen. Volgens deze wet is het verboden deze dieren te hinderen, verstoren of doden. Ook mag hun verblijfplaats niet beschadigd of weggenomen worden. Bij werkzaamheden in en rondom je huis kan dit onbedoeld toch gebeuren. Het is dus belangrijk om te weten waar je op moet letten zodat je geen beschermde soorten in gevaar brengt.

Wanneer moet je opletten?
Veel maatregelen voor het verduurzamen van je woning kunnen beschermde diersoorten verstoren. Bij de volgende maatregelen moet je rekening houden met de Wet Natuurbescherming:

• Het isoleren van de woning. Hierbij moet je rekening houden met vogels en vleermuizen die in diverse delen van de woning kunnen leven. Dit gaat om dakisolatie aan de binnen- en buitenzijde, spouwmuurisolatie, isolatie van borstweringen en buitengevelisolatie;
• Het dichtzetten van naden en kieren in de buitengevel. Dit kan ervoor zorgen dat dieren worden gehinderd;
• Het plaatsen van zonnepanelen. Hierbij kunnen nesten onder de dakpannen of in de goot verstoord worden;
• Het vervangen van kozijnen die aan een open spouwmuur grenzen;
• Het slopen van een buitenmuur, schoorsteen of schuur. Hier kunnen vleermuizen of nesten van vogels in zitten;
• Het plaatsen of vervangen van een aanbouw, dakkapel of opbouw.

Hoe kan je toch je woning verduurzamen?
Als je een van de bovenstaande werkzaamheden uit laat voeren moet je laten controleren of er beschermde diersoorten aanwezig zijn. Als deze aanwezig zijn moet je een ontheffing aanvragen voordat je start met de werkzaamheden. Het uit laten voeren van zo’n onderzoek duurt lang en kost je als bewoner veel geld. Om dit proces voor bewoners makkelijker en goedkoper te maken zijn er gemeentes die gebruik maken van een soortenmanagementplan (SMP). Hiermee wordt in kaart gebracht welke beschermde diersoorten in de gemeente leven en hoe deze beschermd moeten worden. Met zo’n plan krijgt de gemeente van de provincie een gebiedsgerichte ontheffing op de Wet Natuurbescherming. Omdat het opstellen van een SMP ongeveer 2 jaar kan duren mag er in de tussentijd gewerkt worden volgens een pre-soortenmanagementplan (pre-SMP). De gemeente moet dan al wel gestart zijn met het ecologisch onderzoek en dit tijdelijke plan geldt alleen voor het isoleren van particuliere, grondgebonden woningen.

Het isolatiebedrijf dat de werkzaamheden uitvoert moet werken volgens de methodiek van ‘Natuurvriendelijk isoleren’. Bedrijven moeten hiervoor een training gevolgd hebben, een overzicht van deze bedrijven kun je vinden op www.natuurvriendelijkisoleren.nl. Zij zorgen ervoor dat de woning op de juiste manier natuurvrij gemaakt wordt. Voor de spouwmuur doen ze dit door zogenoemde ‘exclusion flaps’ over openingen in de gevel te plaatsen. Een vleermuis kan hierdoor nog wel uit de spouw vliegen maar niet meer terug de spouw in. Als compensatie moet er wel een vervangende verblijfsplaats voor de vleermuizen geregeld worden. Het bedrijf houdt bij het natuurvrij maken rekening met de natuurkalender. Tijdens de kraamperiode (1 april tot 1 augustus) mag dit niet gedaan worden en tijdens de winterslaap vliegt de vleermuis niet uit dus kan de spouw pas na de winterperiode vleermuisvrij verklaard worden. De extra kosten voor het natuurvrij maken van de woning kost gemiddeld tussen de € 350,- en € 750,-. Deze kosten zijn voornamelijk afhankelijk van de grootte van de woning.

Stappenplan woning isoleren
Wil je een van de eerdergenoemde isolatiewerkzaamheden uit laten voeren maar weet je niet waar je nu moet beginnen? Volg dan onderstaand stappenplan:

1. Informeer eerst bij je gemeente of er een (pre-)SMP is of dat er op korte termijn een opgesteld wordt.
2. Als deze er is of snel komt kun je verder naar stap 4;
3. Als er nog geen (pre-)SMP is moet je zelf een ontheffing aanvragen:
   1. Soms kun je zelf al zien of er beschermde dieren in je woning aanwezig zijn. In dit geval moet je een ecologisch onderzoek laten uitvoeren;
   2. Als je niet zeker weet of deze dieren er zitten kun je eerst een quickscan uit laten voeren. Hiermee kun je uitsluiten dat er dieren aanwezig zijn, in dat geval kun je zonder verdere voorwaarden isoleren. Als de conclusie is dat er wel beschermde dieren aanwezig zijn moet je alsnog een volledig ecologisch onderzoek laten uitvoeren;
   3. Aan de hand van het ecologisch onderzoek moet je een ontheffing aanvragen bij de provincie;
4. Benader een of meer bedrijven voor een offerte. Geef hierbij aan dat je een offerte wil inclusief natuurvrij maken. Kies bij voorkeur voor bedrijven die de werkwijze van ‘Natuurvriendelijk isoleren’ volgen en hier de training voor hebben gevolgd;
5. Na het ondertekenen van de offerte meldt het isolatiebedrijf het project aan bij de provincie;
6. Vervolgens komen ze de woning natuurvrij maken en zorgen ze voor een vervangende verblijfplaats. Hierbij houden ze rekening met de natuurkalender;
7. Zodra de woning natuurvrij is kan het isolatiebedrijf de werkzaamheden uit komen voeren.

Omdat een ecologisch onderzoek voor een enkele woning erg veel tijd en geld kost heeft de minister van Binnenlandse Zaken op 4 oktober een voorstel gedaan voor een meer werkbare methode als een gemeente nog geen (pre-)SMP heeft. Het voorstel zoals in de kamerbrief omschreven zorgt voor een tussenperiode van 3 jaar waarbij een ecologisch onderzoek en een ontheffing niet nodig zijn. Het uitvoerende bedrijf moet dan wel werken volgens de werkwijze van ‘Natuurvriendelijk isoleren’. Daarnaast moet de gemeente preventief zorgen voor alternatieve kraamplekken en mogen per buurt maximaal 5-7% van de woningen per jaar geïsoleerd worden. Dit voorstel is nog niet definitief en zal de komende periode verder uitgewerkt worden. Houd onze website dus goed in de gaten!

Zonnepanelen plaatsen
Op platte daken is het plaatsen van zonnepanelen het hele jaar toegestaan, maar als er in het broedseizoen een nest op het dak wordt gevonden mag deze niet verstoord worden. Onder de dakpannen van het schuine dak kunnen beschermde vogels zitten, deze moeten tijdens het broedseizoen met rust gelaten worden. Het plaatsen van zonnepanelen op een schuin dak dient dus plaats te vinden buiten het broedseizoen (1 april tot 1 augustus).