Waterzijdig inregelen

Waarschijnlijk heb je er nog nooit van gehoord. Dat is ook niet vreemd want uit onderzoek van ISSO blijkt dat ruim 75% van de verwarmingsinstallaties in Nederland niet goed of zelfs zeer slecht is ingeregeld! Waterzijdig inregelen is het in balans brengen van de cv-installatie. Onderstaand treft je alle belangrijke informatie die je moet weten over het inregelen van de cv-installatie.

Een oude techniek

Vroeger was waterzijdig inregelen nog essentieel omdat cv-systemen nog gebruik maakten van circulatie op basis van natuurlijke convectie. Het niet inregelen van een verwarmingssysteem zou dan direct comfort-klachten geven. De noodzaak om in te regelen nam echter af toen de circulatiepomp werd geïntroduceerd. In de loop der jaren verdween het toepassen en de kennis bij de nieuwe generatie installateurs om een verwarmingssysteem waterzijdig in te regelen. Veel installateurs bieden het ook niet meer standaard aan wanneer zij een offerte doen voor een cv-ketel. Het waterzijdig inregelen kost extra tijd (dus ook geld), waardoor ze dan vaak duurder zijn dan de concurrent die het inregelen niet in zijn offerte opneemt. Bewoners hebben vaak de neiging om bij aanschaf alleen naar de kosten van een cv-ketel te kijken en kiezen dan vaak voor de laagste prijs. Ook al hebben we dan uiteindelijk een niet goed ingeregeld systeem. Hierdoor verbruiken we thuis onnodig veel energie, wordt warmte niet goed afgegeven in de woning (of in bepaalde ruimten) en is er dus geen optimaal wooncomfort en binnenklimaat.

De aanvoertemperatuur

Een cv-ketel staat vaak op zijn standaard fabrieksinstelling, waardoor er in de praktijk bij veel woningen circa 80 graden of soms nog hoger de ketel uitgaat (dit heet de aanvoertemperatuur). Dit zorgt er veelal voor dat wanneer het water door het verwarmingscircuit stroomt, de temperatuur die terugkomt in de ketel veel te hoog is. Door de aanvoertemperatuur van de cv ketel lager in te stellen kan de ketel een lagere temperatuur retour ontvangen. Als die temperatuur te hoog is (boven de 55°C), dan zal een hr-ketel nooit zijn hoog rendement behalen. Een hr-ketel haalt namelijk pas een hoog rendement als de retourtemperatuur onder de 55°C is. Dit heeft er namelijk mee te maken dat een deel van het hoge rendement gehaald wordt uit het condensatieproces in de ketel. Kijkende naar de elementen van het waterzijdig inregelen geeft het inregelen op aanvoer- en retourtemperatuur in de praktijk met name een besparing op stookkosten.

  
Bij veel woningen staat de aanvoertemperatuur van de cv-ketel standaard op een (te) hoge temperatuur ingesteld. De retourtemperatuur is dan vaak ruim boven de 55 graden Celsius, waardoor de cv-ketel niet op het maximale rendement werkt.

Een ketel met een (te) hoge aanvoertemperatuur werkt niet alleen met een (te) laag rendement, maar dit kan ook comfortklachten opleveren. Een voorbeeld van een veel gehoorde klacht:
Wanneer er vanaf de cv-ketel water van 80 à  90 graden naar de radiatoren stroomt, wordt de woning zeer snel verwarmd. Dit kan voor temperatuurschommelingen zorgen. De ruimte bereikt snel de ingestelde temperatuur van de thermostaat (afhankelijk van waar de thermostaat hangt). De cv-ketel stopt met verwarmen, maar de radiatoren blijven nog enige tijd de ruimte verwarmen. Hierdoor blijft de temperatuur in de woonkamer oplopen, tot boven een wenselijk niveau. De radiatoren zullen hierna afkoelen tot onder het gewenste niveau, waarna het proces weer opnieuw begint. In deze situatie is het verstandig om de aanvoertemperatuur van de cv-ketel te verlagen (zie onderstaande stap 1)
Bijkomstigheid: met jonge kinderen kunnen radiatoren van 80 à 90 graden zelfs tot gevaarlijke situaties leiden.

Het waterzijdig inregelen bestaat uit twee stappen

• Stap 1: zorgen voor een goede aanvoertemperatuur
• Stap 2: instellen van de volumestromen

Stap 1: zorgen voor een goede aanvoertemperatuur
Dit is bij veel cv-ketels goed zelfstandig uit te voeren. Dit is een kwestie van uitproberen, het is mogelijk om de aanvoertemperatuur van de Cv handmatig lager te zetten (let op! Laat de temperatuur van het warme tapwater boven de 60 graden staan!). Op de website zetmop60.nl staat voor iedere CV-ketel een korte instructievideo, zodat iedereen het makkelijk zelf kan doen. Dit kan stapsgewijs tot er wordt gemerkt dat de woning niet goed (genoeg) meer op temperatuur komt of dat de woning niet snel genoeg op temperatuur komt. Dan kan uiteraard de aanvoertemperatuur weer wat naar boven gezet worden. Op deze manier is een optimale aanvoertemperatuur te realiseren. Hierbij dient soms ook de instelling van de thermostaat aangepast te worden. Bij het verwarmen van een woning op lage(re) temperaturen zal de woning minder snel op temperatuur komen wanneer de thermostaat bij afwezigheid of ’s nachts op een lage temperatuur wordt gezet. Per huishouden zal gekeken moeten worden wat prettig is.

Let op! Moderne ketels hebben vaak een modulerende functie. Modulerende ketels zorgen automatisch al voor het inregelen van de aanvoer- en retourtemperatuur. Het is dan niet nodig hier aan te sleutelen.

Stap 2: het instellen van de volumestromen door het warmte afgiftesysteem
Ken je het gevoel dat bepaalde ruimten in huis niet (goed) op temperatuur komen? Of radiatoren veel te warm worden? Door het inregelen van de volumestromen van de radiatoren zorgt u voor een comfortabele en gelijkmatige warmteafgifte in huis. Volumestromen zijn regelbaar middels een eenmalige handeling waarmee men de maximale doorstroomopeningen van de radiatorkranen op elkaar afstelt. De juiste instelling is afhankelijk van de afstand van de radiator tot de ketel. Hoe verder de radiator, hoe minder druk er zal zijn, en hoe groter de opening zal moeten zijn. Die maximale doorstroomopening stelt een installateur in door het binnenwerk van een radiatorkraan in te stellen (het kan ook door een voetventiel te verdraaien, echter heeft dit niet de voorkeur). Gebruikers kunnen de kraan daarna nog steeds open en dicht draaien, maar nooit verder open dan de vooraf ingestelde maximale doorstroomopeningen van de radiatoren. Tegenwoordig zijn er ook thermostatische radiatorafsluiters met ingebouwde drukregelaar. Door deze techniek worden drukverschillen, bijvoorbeeld door het open of dicht zetten van een radiator in de woning, automatisch opgevangen. 

Het verbeteren van de waterkwaliteit

Iemand die wel eens een radiator heeft afgekoppeld weet dat er zwart water in het leidingsysteem zit. Dit wordt ook wel ‘dood’ water genoemd. De zwarte kleur van dit water is met name te danken aan de kleine ijzerdeeltjes die door het verwarmingscircuit stromen. Deze ijzer afscheiding (corrosie) van radiatoren wordt ook wel magnetiet genoemd. Deze piepkleine ijzerdeeltjes kunnen zorgen voor verstoppingen in het leidingsysteem. Daarnaast kunnen ze ook de levensduur van de pompjes et cetera in het verwarmingssysteem verkorten. Wanneer je een nieuwe cv-ketel aanschaft is het dus zeker aan te bevelen om een vuilafscheider / filter met magneet aan te schaffen. Deze wordt gemonteerd op de retourleiding van de cv-ketel en kost inclusief montage circa € 190,-. Voor plaatsing van de nieuwe ketel is het tevens aan te bevelen om het leidingcircuit door te spoelen en het water te verversen. Vergeet naast het inregelen niet om jaarlijks te blijven ontluchten. Want lucht blokkeert de doorstroming.